توافق برجام  پشت کدام موانع مانده است؟

تا چه اندازه توافق برجام میان ایران و آمریکا در دسترس است؟ این سوال کلیدی گمانه زنی های بسیاری را برانگیخته است. گرچه نگارنده دسترسی به اطلاعات محرمانه یا حتی نیمه محرمانه هم ندارد و آن چه که از سال ۱۳۸۱ تاکنون درباره پرونده سازی هسته ای علیه ایران ، نوشتم یا مصاحبه کردم محصول پژوهش هایم روی اخبار و اطلاعات کشف شده بوده است. بنابراین می تواند تحلیل من براساس اطلاعات اشتباه باشد اما مدعی هستم آن چه که تحلیل می کنم بر اساس منافع ملی و به دور از جناح گرایی علیه این یا آن است .اکنون نیز واقعیت این است که   طرف ایرانی به صورت روشن دنبال آن است که اگر توافق شود آمریکا بار دیگر به بهانه جدید تحریم ها را برنگرداند یعنی نوعی تضمین برای آینده توافق که آمریکا زیر بار نمی رود چون اصولا چنین تضمینی را امکان پذیر نمی داند نکته دوم ایران دنبال منافع روشن اقتصادی از برجام و معتقد است برجام نتوانسته منافع اقتصادی برای ایران داشته باشد زیرا سایه تحریم ها اعم از اولیه و ثانویه همچنان بر روند تحولات افکنده شده است پس آمریکا باید بپذیرد که  حداقل تحریم هایی که ترامپ وضع کرده است لغو یا اجرای آن به حالت تعلیق درآید .آمریکا این بخش را محدود کرده به تحریم های مربوط به فعالیت های هسته ای ایران در چارچوب برجام، آن هم حاضر به لغو آن نیست بلکه می خواهد طبق روال قبلی فقط اجرای آن تحریم ها با فرمان رئیس جمهور آمریکا هر ۱۸۰ روز تعلیق شود نکته بعدی بحث خروج سپاه از لیست تروریسم است که آمریکا آن را خارج از برجام می داند و مدعی است اگر قرار باشد در این باره بحث شود باید ایران هم بپذیرد که درباره توقف پیگیری محاکمه افراد دخیل در به شهادت رساندن سردار سلیمانی  تعهد بدهد . بحث بعدی درباره لغو تحریم ها علیه قرارگاه خاتم الانبیاست که آمریکا این را هم نپذیرفته است . به نظر می رسد هر دو  طرف مایل به توافق با شرایط خودشان هستند و بر اساس تحلیل شرایط موجود تصور می کنند می توانند با چانه زنی بیشتر امتیاز کمتر بدهند و در مقابل امتیاز بیشتری به دست آورند.  این مسئله به نحو آشکاری تحت تاثیر جنگ روسیه در اوکراین قرار گرفته است زیرا جهان شاهد شکل گیری موازنه جدیدی در عرصه قدرت و نظم بین المللی است. در این موقعیت ایران و آمریکا به عنوان دو طرف اصلی مذاکرات سعی دارد در عرصه افکار عمومی خود را اهل منطق و مذاکره نشان دهد و طرف مقابل را عامل به نتیجه نرسیدن مذاکرات معرفی کند . در این مرحله  آژانس بهانه ای  مبنی بر پیدا شدن ذرات بسیار کم اورانیوم غنی شده زیر 5 درصد در 3 مرکز اعلام نشده پیدا کرده  و موجب شده است که در عمل آمریکا و اسرائیل بتوانند از این سوژه برای فشار جدید روی ایران استفاده کنند . یعنی آمریکایی  که به دلیل خروج از برجام در انزوای بین المللی قرار گرفت به طوری که دو بار در تصویب قطعنامه علیه ایران ناکام ماند و فقط دومینیکن از آمریکا حمایت کرد و ۹ کشور عضو شورای امنیت نزدیک به  آمریکا رای ممتنع دادند، امروز متاسفانه بهانه پیدا شده در آژانس موجب می شود آمریکا و اتحادیه اروپا با هم بتوانند ۳۰ کشور از ۳۵ کشور شورای حکام را با خود همراه کنند . در این شرایط است که بنده پیشتر نیز نوشتم که باید ایران به هر شکل ممکن این بهانه را از دست آژانس بگیرد همچنان که در سال ۱۳۸۶ توانست تحت مدالیته پرونده شش سوال مهم تر را ببندد .
منبع: روزنامه خراسان/ حسن بهشتی پور